Kleur is een van de meest bepalende esthetische factoren van een video; kleur heeft een psychologisch effect op mensen en bepaalt de emotie bij de kijker. Wat je in een video vertelt is dus maar een deel van jouw verhaal: kleur beïnvloedt hoe de kijker zich erbij voelt.
Wat is kleur eigenlijk? Kleur is de samenhang van 3 factoren. Op de eerste plaats is Hue de tint van een kleur (bijvoorbeeld rood, geel, groen of blauw). Value (of brightness) is de helderheid van die kleur, bijvoorbeeld licht- of donkergroen. En tot slot is Saturation de verzadigheid van een kleur, ofwel de grijswaarde. Door die drie factoren kan je precies de juiste kleur vinden om een bepaald gevoel bij het publiek te creëren.
Kleuren werken ook goed met elkaar samen. In de wereld van film worden vier kleurconcepten gebruikt waarin kleuren goed met elkaar samengaan. Deze vier concepten zijn gebaseerd op het kleurenwiel. In een monochromatisch kleurschema wordt één kleur gebruikt: zo is The Matrix groen en is The Godfather oranje. Bij aan analoog kleurschema worden kleuren gebruikt die dicht bij elkaar staan in het kleurenwiel, zoals geel en oranje. Bij een complementair kleurschema wordt contrast gezocht in kleur, door juist tegenovergestelde kleuren uit het kleurenwiel te kiezen. Veel Hollywood-blockbusters maken gebruik van dit kleurschema om een visueel aantrekkelijk beeld te creëren. Kijk bijvoorbeeld eens naar Mad Max, waar de veelgebruikte ‘teal & orange’ combinatie wordt gebruikt. Tot slot kan gekozen worden voor drie kleuren die op gelijke afstand van elkaar staan in het kleurenwiel, het drietallige kleurschema.
We associëren bepaalde kleuren vaak met een bepaald gevoel. Een overwegend blauw beeld is koud en symboliseert onder andere isolatie en passiviteit. Oranje daarentegen is veel warmer en vriendelijker. Maar een kleur kan tevens verschillende betekenissen hebben. Zo kan rood staan voor liefde en passie, maar ook voor agressie en gevaar. Groen wordt vaak gekoppeld aan natuur, rust en gezondheid. Maar we koppelen groen ook aan corruptie, jaloezie en afgunst. Geel is een opvallende kleur dat staat voor wijsheid, kennis en hoop, maar tegelijk ook voor hebzucht, bedrog en ziekte. En heb je enig idee welke betekenissen paars of bruin hebben?
Oké, tot zover de theorieles. Waarom is het zo belangrijk om dit te weten? Zoals ik aan het begin al noemde hebben kleuren een enorme psychologische impact op hoe we ons bij een bepaald beeld voelen. Maar het vergt wel de nodige voorbereiding om dat effect te bereiken.
Dat begint al voordat de camera draait. Denk bijvoorbeeld aan production design. Dit is het onderdeel waar de hele setting van een film of video wordt bepaald. Ik noemde The Godfather als voorbeeld voor een oranje monochromatisch kleuschema. Maar heb je weleens in die film gezien dat op de tafel van Vito Corleone geen normale fruitschaal staat, maar een schaal sinaasappels? Inderdaad: oranje sinaasappels. Het kleurschema is dus zover doorgevoerd dat er al bij het ontwerp van de set rekening mee is gehouden. Maar ook de kleur en type belichting speelt hierbij een rol. Het is dus niet een kwestie van ‘een filtertje’ gebruiken zal ik maar zeggen.
Je zult vooraf aan de productie al moeten weten welke emotie je wilt oproepen en een keuze moeten maken welk kleurschema je wilt gebruiken. Zo krijgt (in het extreme geval) een woestijn-scène vaak een gelige monochromatische look, terwijl voor een angstige scène over het algemeen een koelere kleur met lage verzadiging (dus meer grijs) wordt gebruikt.
Na de opnames wordt een video gemonteerd, waarbij coloring de laatste stap is. Laat ik eerst een korte achtergrond geven van het proces van coloring. De vaktermen color correction (kleurcorrectie) en color grading (kleurbewerking) worden namelijk vaak door elkaar gebruikt. De onbewerkte beelden vanuit de camera zijn vaak onderverzadigd. Door deze manier van opnemen wordt er veel informatie van een shot behouden, waardoor je achteraf de nodige correcties kunt doen. Je leest het goed: correcties. Kleurcorrectie is het proces waarin je de kleuren van de opgenomen beelden zo natuurlijk mogelijk laat lijken, zoals menselijke ogen ze in de echte wereld zouden zien. Kleuren moeten worden uitgebalanceerd door de exposure, de witbalans en de verzadiging (ofwel ‘saturation’) te corrigeren. Kleurcorrecties worden gedaan voor de meeste producties die jij en ik elke dag zien, van TV-programma’s tot voetbalwedstrijden.
Color grading is een meer creatief proces. Het voegt sfeer en emotie toe door de beelden op nieuwe, vaak minder natuurlijke manieren te kleuren. Dit is het proces waar je de beelden zo aanpast dat kleur het verhaal ondersteunt. Dat is niet alleen in films, maar ook commercials en high-end corporate video content.
Coloring is een tijdrovend proces. Tegelijk een noodzakelijk proces dat ervoor zorgt dat de kwaliteit van het eindresultaat aanzienlijk hoger wordt. Het is die laatste stap om een goed verhaal naar een geweldige video te brengen! Bedenk zelf maar eens welke emotie je over wilt brengen in jouw volgende videoproductie, welke kleuren en kleurenschema’s zouden daar bij passen?
Kleurbewerking is die laatste stap om een goed verhaal naar een geweldige video te vertalen!
Vincent Snoeker, Studio Gradi